301
"ਸਨ ਮਾਏ ! ਤੈਂਡੇ ਜੀਵਨ ਜਾਏ , ਕੈਂ ਤੁਧ ਨੂੰ ਆਖ ਸੁਣਾਈ
ਪੁੱਤ ਪਰਾਇਆ , ਕਿਸਮਤ ਆਇਆ , ਇੱਜ਼ਤ ਇਸ ਨਾ ਕਾਈ
ਚਾਕੂ ਚਾਕਸਦੀਨਦੇ ਹਭੇ , ਸਿਆਲਾਂ ਲੱਜ ਨਾ ਕਾਈ
ਸਨ ਵਣ ਮਾਏ ! ਤੈਨੂੰ ਆਖਾਂ , ਮੈਂ ਵਿਚ ਦੋਸ਼ ਨਾ ਰਾਈ "
302
"ਸਨ ਨੀ ਹੀਰੇ ! ਗੌਣੀ ਗਹਿਰੇ ! ਤੁਧ ਭਲੇਰੀ ਚਾਈ
ਘਰ ਘਰ ਗੱਲ ਤੁਸਾਡੀ ਹੀਰੇ , ਸਨ ਸੁਣ ਸਕੇ ਭਾਈ
ਜੇ ਮਰ ਜਾਵੇ ਚਾਕ ਕੁ ਯਹੀਂ , ਅਸਾਂ ਔਨਢੀ ਆਈ
ਨਿੱਜ ਆਉਂਦਾ , ਕਦੋਂ ਆਇਆ, ਲਗਸ ਕਾਣੀ ਕਾਈ
ਆਖੇ ਮਾਉ ਸਿਆਣੀ ਧਿਆ! ਰੋਂਦੀ ਬਹੇ ਭਰਜਾਈ "
303
"ਸੰਨ ਮੈਂ ਆਖਾਂ ਮੈਂਡੀ ਮਾਏ , ਤੈਨੂੰ ਕੌਣ ਸਮਝਾਏ
" ਭਰੇ ਵਾਤ ਚਾਵਲ ਤੇ ਬੈਠੀ , ਨਾ ਪੁੰਨ ਪੁੱਤਰ ਪਰਾਏ
ਸਮਝਾਇਆਨੀ , ਥੀਵ ਸਿਆਣੀ , ਬੁਝੇ ਜਹੀਂ ਬਜਾਏ
ਸੋ ਤੇਹੀ ਪੇੜ ਸੁੰਜਾ ਪੇ ਮਾਏ ਜਿਹੇ ਤੀਂ ਭੀ ਪੇਟੋਂ ਜਾਏ"
304
ਮੱਥਾ ਠੋਕ ਉੱਠੀ ਮਹਰੀਟੀ , ਜਾਂ ਉਸ ਇੰਝ ਸੁਣਾਈ
ਵੱਜੀ ਤਾਰ ,ਅੱਗ ਮੈਂ ਲੱਧਾ , ਜੋ ਤੀਂ ਗੱਲ ਅਲਾਈ
ਅੱਠ ਹੋਇ ਕਰ ਕਾਵੜ ਮੁਹਰੀ , ਬੋਲੀ ਫੇਰ ਨਾ ਭਾਈ
ਆਖ ਦਮੋਦਰ ਹਾਲ ਭਲੀਰੇ, ਔਨਢੀ ਝੁਣੀ ਆਈ
305
ਹਿੱਕ ਦਿਨ ਚੂਚਕ ਬਾਹਰ ਆਇਆ , ਪਾਣੀ ਬਣਾ ਖਟਾਿਆ
ਘਣ ਬੁਲਾਇਆ ਕਸਬਾ ਸਾਰਾ, ਕੰਮ ਹਭੇ ਹੀ ਲਾਇਆ
"ਭਲੀ ਗੁਜ਼ਾਰੀ ਚੂਚਕ ਖ਼ਾਣਾਂ ! ਨਾ ਹੂੰ ਕਿਸੇ ਨਿਵਾਇਆ
ਹੀਰ ਸੋ ਲੇਕ ਲਈਨਦੀ ਤੈਨੂੰ " ، ਕਹੀਂ ਗਵਾਰ ਸੁਣਾਇਆ
306
ਇਹ ਸੁਣ ਪੇਟ ਪੁੱਜੋਤੀ ਚੂਚਕ , ਆਇਆ ਇੰਦਰ ਭਾਈ
ਮਿੱਥੇ ਤਿਊੜੀ ਤੇ ਮੂੰਹ ਪੀਲ਼ਾ , ਬੁਝਾ ਨਾ ਸਕੇ ਕਵਾਈ
ਛੋੜ ਦਾਲਾਨ , ਸਫ਼ਾ ਤੇ ਕੋਠਾ , ਕੋਠੀ ਵੜਿਆ ਤਾਂ ਹੀ
ਆਖ ਦਮੋਦਰ ਮੁਹਰੀ ਰਿਣੀ , ਇਹ ਗੱਲ ਖ਼ਾਲੀ ਨਾਹੀਂ
307
ਮੁਹਰੀ ਆਨ ਵੜੀ ਫਿਰ ਅੰਦਰ , ਹੱਸ ਕਰ ਖ਼ਾਨ ਬੁਲਾਇਆ
"ਕਿਉਂ ਦਿਲਗੀਰ ਅਤੇ ਚੁਪਾਤਾ, ਤੋਂ ਗਲਿਓਂ ਅੰਦਰ ਆਇਆ?
ਕਿਹਾ ਗ਼ਮ ਘੁੱਦੂ ਈ ਖ਼ਾਣਾਂ ! ਕੀ ਤੁਧ ਕਿਸੇ ਦਿਖਾਇਆ?"
ਆਖ ਦਮੋਦਰ ਖ਼ਾਨ ਚੂਚਕ ਥੋਂ , ਮੁਹਰੀ ਇੰਜ ਪਛਾਿਆ
308
"ਪਾਟਾ ਪੇਟ , ਕੀ ਪੱਟੀ ਬੁਝੇ, ਕੈਂ ਨੂੰ ਆਖ ਸੁਣਾਈਂ ?
ਗੱਲ ਨਾ ਆਖਣ ਵੇਖਣ ਜੋਗੀ , ਮੂੰਹ ਕੱਢ ਮਿੱਥੇ ਲਾਏ
ਇਸ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਮਰਨ ਚੰਗੇਰਾ , ਜੇ ਮੈਂ ਮੋਹਰਾ ਖਾਈਂ "
ਆਖ ਦਮੋਦਰ , ਮੂੰਹ ਪੀਲੇ ਬੋਲਿਆ, " ਕੀ ਮੂੰਹ ਆਖ ਸੁਣਾਈਂ "
309
"ਕੀ ਕੋਈ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਵੀਰ ਨਵੇਲਾ , ਲੈ ਕਰ ਤੁਧ ਸਿਰ ਚਾਇਆ
ਕੀ ਕੋਈ ਸਾਥ ਰੰਜਾਣਿਆ ਚੋਰਾਂ , ਖੋਜ ਸਿਆਲੀਂ ਆਇਆ
ਕੀ ਕਹੀਂ ਚਾ ਗ਼ਨੀਮ ਭਲੀਰੇ , ਅਕਬਰ ਸ਼ਾਹ ਭਛਾਿਆ
ਤੈਂਡਾ ਹਾਲ ਨਾ ਉਹ ਦਸੀਂਦਾ, ਅੱਜ ਹਾਲ ਭਲੀਰੇ ਆਇਆ"
310
"ਨਾ ਕੋਈ ਵੀਰ ਅਸਾਂ ਸਿਰ ਚਾਇਆ, ਨਾ ਖੋਜ ਅਸਾਡੇ ਆਇਆ
ਨਾ ਮੈਂ ਵੀਰ ਕੇਤੂ ਈ ਅੱਜਕਲ੍ਹ , ਨਾ ਮੈਂ ਕੋਈ ਦਿਖਾਇਆ
ਨਾ ਮੈਂ ਮੰਦੀ ਨਿਯਤ ਕੀਤੀ, ਨਹੀਂ ਅਕਬਰ ਸ਼ਾਹ ਭਛਾਿਆ
ਨਾ ਫਟ ਵਿਆਨਦੀ ਹੀਰੇ ਦੀ ਮਾਏ , ਜੀਂ ਤੇਰਾ ਸਾਂ ਨੂੰ ਲਾਇਆ"
