ابتدائے داستان

پِیر میرا اوہ دمڑی والا، پِیرے شاہ قلندر
ہر مُشکل وِچ مدد کریندا ،دوہاں جہاناں اندر

عاصم بِن صفوان شہزادہ ،والی تخت مِصر دا
آہا شاہ سُلیماں دُوجا، صاحب دولت زردا

رُومی شامی چین مچینی ،غزنی ہندُستانی
زنگی رُوسی ہور فرنگی، یُونانی اِیرانی

ستّر شاہ تختاں دِے سائیں، چاکر سان اُس سندے
خدمت اندر رہن کھلوتے، ہتھیں بدھیں بندے

ست ولایت زمیں آبادی، ستّے تخت اصلیا
چار تخت دِی حد صفوانی، عمل اپنے وِچ لئی آ

فؤجاں لشکر کٹک کروڑاں، گِنتر وِچ نہ آون
جے سؤ مُنشی لکھ مُصّدی ،لِکھ لِکھ قلم گھساون

ذُوالقرنین سکندر والا ،شؤکت شان زیادہ
بادشاہی گھر اُس دے دائم ،آدی دا شہزادہ

کوٹ قلِعے در بند ہزاراں ،چھاؤنیاں ہر دیسی
سدا برت ہر شہر بنائے ،رست کھاون پردیسی

عادل سخی سِکندر جیسا ،جیؤں دریا وِچ مؤجاں
زوراوری اوہدی سُن کنبن، دیو دانواں دِیاں فؤجاں

راکھش آدم کھاون والے ،تیغ اوہدی تِھیں ڈر دے
کوہ قافاں دیاں غاراں اندر، جا گزر اناں کر دے

جھنڈے چھّتر نِشان ہزاراں، لکھ کوئی سر کردے
سر کردے مہمّاں تائیں ،آ قدمیں سر دھردے

شاہ زمیں دے سارے ڈر دے، ثانی کوئی نہ آہا
اگّے آ گُذارن نذراں ،جِت ول پاوے راہا

ہِک اللہ دا خؤف ہمیشہ، دہشت ہور نہ کائی
دُشمن سبھ تہ تیغ کیتے سن، عالم وِچ دُہائی

عیش خوشی جو دُنیا والی ،سبھّو سی ہتھ آئی
سبھ مُراداں چاہاں پایاں، کردا شُکر خُدائی

ہِک مُراد رہی دِل اندر، گھر اؤلاد نہ ہوئی
جاں جاں اوہ نہ حاصل ہووے، ہور نہ سُجھدی کوئی

عاصم اِس اندیشے اندر ،رات دِینہاں دِلگیری
ربّا ایہہ میری سُلطانی ،دؤلت فؤج گھنیری

بِن فرزند میرے کِس کارِی، ایہہ سارے اُسرگّے
جاں اِس فِکر اندر جیو جاوے، اگ اندر وِچ لگّے

جاں جاں عُمر جوانی آہی ،لنگھی آسا آسا
مجلس لاوے مؤجاں مانے، غم نہ آہا ماسا

باہٹھ ورھے جد عُمر وِہانی ،چلی بہار جوانی
شاخ ہری رنگ پِیلا ہویا ،آئی رُت خزانی

سرُو آزاد لگّا خم کھاون ،چنبے کلیاں کِریاں
لالے تِھیں پُھل کِیسر ہوئے، ہور بہاراں پِھریاں

سُنبل فصل پیا آ گھاٹے ،نِکلن لگیاں تاراں
نِیندر مست دِتّی چھڈ نرگس، بیٹھا وانگ بِیداراں

کِس توری آ پُہتی اوتھے، کستُوری سنگ بوُری
وِچ وِچ آن وِکھالی دِتّی، کافوُری رنگ نُوری

اوہ سبزہ خط چھاپے والا، کِرن لگا ای چنبا
لگّا وِیکھ چنارے پنجے ،بید والا تھرکنبا

سرد ہویا دل خوشیاں ولّوں، دُنیا جھُوٹھ کُکارا
جے سے برس کیتی میں شاہی، اوڑک چلّن ہارا

دؤلت مال خزانے لشکر ،تخت ولایت شاہی
بعد میرے کوئی ہور لئے گا، میں ہاں اج کل راہی

دِل میرے نُوں چنگا لگدا، تاہئیں ایہہ پسارا
جے اج اکّھیں اگّے ہوندا، ہِک فرزند پیارا

میں کے عجب بے عقلی کردا ،جھلّاں مُفت کُکارے
عاصم شاہ مُحمّدبخشا ،ایہہ اندیشے دھارے

ٹُراں مہمے سختی جھاگاں، سودھ کراں شُکرانہ
سے اندیشے رات دِیہاں وِچ، عُمر اینویں گُزرانا

اؤتر نام پیاں کے کرنا ،مال متاع گھنیری
گوشے بیٹھاں ہو چُپیتا ،رکھ اللہ دِی ڈھِیری

جے فرزند ہوندا ہِک لائق، تاں ہوندی خُوشحالی
میرے پِچّھے ہوسی بیٹا ،تخت مُلک دا والی

ایہہ اندیشے کرکے عاصم، جا گوشے وِچ وڑیا
بیٹھ محل اِکلّے اندر ،بُوہے سنگل جڑیا

آون جاون لوکاں والا، سارا بند کرایا
نہ کُجھ کھاوے نہ کُجھ پِیوے، نیند آرام گوایا

نہ اوہ کول کِسے نُوں سدّے، گل کلام نہ کردا
گریہ زارِی کم ہمیشہ، گھڑی تمام نہ کردا

چالیھ روز ہوئے اُس اِینویں، مؤلیٰ اگّے روندا
عُسروں یُسر مُحمّدبخشا ،اوڑک ہِکدِن ہوندا

میر وزِیر اُمراء وڈیرے، فِکر کرن رل سارے
کہی مُہم ایہہ ڈاہڈھی آئی، شاہنشاہ ہمارے

کر مُصلاحت کرو تدارک ،کُجھ تدبیر بناؤ
دو وزِیر پیارِے شاہ دِے ،بُوہا جا کُھولاؤ

ہتھ بنھ عرض کرو شاہ اگّے، پُچھّو حال حقِیقت
کِس سببوں گوشے بیٹھا ،اُس ول کے مُصِیبت

مت سُلطان اساڈا یارو، حال حقِیقت دسّے
کیجے کُجھ تدارک چارہ ،مت پھر ہسّےرسّے

چہل وزِیر عاصم دے آہے، ہِک تِھیں ہِک چنگیرے
پر دو اوہناں چوں آہے ،محرم خاص اگیرے

صالح ابن حمید ہِکی دا ،راوی نام بتاندا
مادر پوش ہامان دا بیٹا ،دوجا آکھ سناندا

ایہہ وزِیر دوئے اُٹھ وگّے ،کھول وڑے دروازہ
شاہ پیا بے حال ڈِٹھّو نیں، لِسّا بے اندازہ

مُردے ونی رنگ جُثّےتے ،زرد ہویا مُنہ پِیلا
اکھّیں نہراں پانی دیون ،سرُو ہویا پِھر تیِلا

نہ اُس طاقت گل کرن دِی، نہ سی ہوش ٹکِانے
چا اُٹھال بہال کراون، گلّاں زور دھِگانے

اوّل کر تعظِیم سلاماں، کر دے پھیر ثنائیں
ثانی تیرا ناہیں شاہا ،مشرق مغرب تائیں

ادنیٰ حِصّہ مُلک تیرے دا، شاہ سلُیماں پایا
حُکم اِقبال تُساڈا حضرت ،دم دم ہوئے سوایا

کئیں شاہزادے تختاں والے، چاکر تیرے اگّے
عالم فاضل کرن دُعائیں، تتّی واء نہ لگّے

اسیں وزِیر صلاحاں جوگے ،تیرے ہتّھیں پالے
فؤجاں کٹک مہُماں کارن، دُشمن مارن والے

اسیں کمینے بندے تیرے ،تُدھ توں گھول گھُمائے
کیسی ایہہ دِلگِیری تینُوں، پُچّھن کارن آئے

محرم خاص تُسیں من بھانے، کہندا شاہ وزیراں
افلاطُون ارسطو میرے ،عجب کرو تدبیراں

جِس دن دا میں ہویا سیانا ،پیر تخت تے دھریا
عِزّت دؤلت نال ہمیشہ، رہیوس ہریا بھریا

کیِتا کرم الٰہی میں تے ،بہُتے تخت سنبھالے
چالیھ شاہزادے نِت میری، خِدمت کرن سُکھالے

آسے آسے گئی جوانی, فِکر پیا ہُن ایہا
کالیاں رنگ وٹایا گورا، آیا مؤت سُنیہا

ناہیں میں گھر بیٹا صالح ، دِین دُنی دا گہنا
ایہو داغ لگا وچ سینے، سدا نہیں میں رہنا

ایس اندیشے تختوں لاہیا، راج ولوں چِت چایا
عاصم شاہ وزِیراں اگّے، وِیدن کھول سنایا

شاہ اگّے پھر عرض وزیراں، کیتی ہو درماندے
دس اسانوں ہے کے چارہ ،جیہڑا وَس اساں دے

شاہ کہیا بِن صبروں ایتھے، ہور نہیں کوئی چارہ
لیکن تُسیں وزیر وڈیرے ،کر ویکھو ایہہ کارا

جو علماء حکیم سیانے، رملی ہور نجُومی
کر ہکِٹّھے پُچّھو ہووے ،کِسے متے معلُومی

جے میرے گھر دینا ہووے ،بیٹا آپ اِلٰہی
تاں میں شُکر گُزار سنبھالاں ،تخت ولایت شاہی

نہ ہووے تاں گوشے اندر ،اِیویں چُھپیا رہساں
شُور کُکارا مُشکل بھارا ،غم وِچ کیونکر سہساں

ایہہ جواب عاصم دا سُن کےِِ، لگّی چُپ وزِیراں
باہر آء رل بیٹھے سارے ،کرن لگّے تدبیراں

سد نجُومی عالم فاضل ،رملی ہور سیانے
دِتّی لِکھ مُعاش اوہناں نُوں ،ونڈے ہور خزانے

کِیتی عرض وزِیراں یارو، اساں بنی ایہہ بھارِی
شاہ اساڈے دے گھر دسّو، ہوسی انس پیاری؟

لگّے کرن حِساب نجُومی، ہو اِکٹّھے سارِے
بُرجاں وِچّوں وڑ وڑ نِکلن ،گِندے راس ستارِے

عاصم تے صفوان شہزادے ،نالے حرم دوہاں دِے
جوڑ بناون حرف اِکٹّھے، لِکھدے نام چؤہاں دِے

گِن کے عدد سبھے حرفاں دے ،طرح کرن چاباہراں
باقی اُتّے لِیکھا پاون ،کر کر سمجھ ہزاراں

شاہ عاصم دے طالع جاگے ،اگّوں کے کُجھ ہوسی
آس مُراد اوہدی ربّ دیسی، یا اِینویں نِت روسی

کر کے سمجھ نجُومی کہندے ،چنگی فال وزیرو
دیہو مُبارک عاصم شاہ نُوں، تکڑے ہوؤ امیرو

شاہ بدخشاں دے دِی بیٹی، جے عاصم نُوں لبّھے
اوس وِچّوں ربّ بیٹا دیسی، ہوسن صِفتاں سبّھے

عادل عالم فاضل ہوسی، مُلکاں وِچ اُجاگر
حِلم حیاء ہدایت والا، سوہنا سخی بہادر

لمّی عُمر حیاتی والا، رہسی نال اِقبالاں
اِینویں آیا نظر وزیرو، سانُوں اندر فالاں

جاں ایہہ خبر گئی سُلطانے، خُوشی ہوئی اِس گل دِی
گوشے تِھیں اُٹھ آیا، بیٹھا تختے اُتّے جلدِی

شُکر ہزار گُزار وزِیراں ،کِیتی آن سلامی
لکھ کروڑ دِتّے سِر صدقے ،لین اِنعام اِنعامی

لا دربار بیٹھا شاہ عاصم، وِچ امیر وزِیراں
عالم رملی رُخصت کِیتے، دے دھن ارتھ جگیراں

صالح اِبنِ حمیِد وزیرِے ،نال لائے سِرکردِے
چالیھ ہور وزِیر سیانے ،صاحِب عقل ہُنر دِے

کئی حکِیم افلاطُوں جیہے، کار روا جگ دِیدے
سبھناں اُتّے افسر کیتا، صالح اِبنِ حمیدِے

ڈالی تُحفے بُہت عجائب ،کئی ہزار سؤغاتاں
صالح دے حوالے کیتیاں، گھلیا کارن باتاں

کہیوس جیکر آیوں فتحیا، ہور بہُوں تُدھ بخشاں
صالح نال اِقبال روانا ، ہویا طرف بدخشاں

شاہ بدخشاں والے اگّے، تُحفے جا گُزرانے
نالے صالح گلّاں کر کے، کھول دسّے پروانے

جاں پھر شاہ بدخشاں والے، سمجھی گل تمامی
شُکر گُذار وکیلاں تائیں، خلعت دے گرامی

بُہتی عِزّت خِدمت کیتی، دِتّے محلیں ڈیرے
رات دِینہاں مہمانی دیندا ،کرے اوہناں ول پھیرے

ست دِہاڑے خاطر کر کے، رکھّے زور دھِگانے
رنگاں رنگاں دے نِت دیندا، بادشہانے کھانے

اٹھویں روز تیاری ،کیتی بیٹی ڈولی پائی
جو کُجھ داج شہانہ دِتّا، کؤن حساب سُنائی

گھوڑے خچّر اُٹھ ہزاراں ،موتی لعل جواہر
لکّھاں تھان دِتّے زربفتوں ،دؤلت انتوں باہر

گولیاں گولے سوہنے سُندر، زیور لاء سنِگھارے
ڈولی دا سِر صدقہ کر کے، دِتّے باپ بیچارے

جِنہاں نال پیار بیٹی دا، سنگ سہیلیاں دائیاں
لائیاں نال رکّھو خُوش اِسنُوں، وانگن بھیناں مائیاں

لشکر سنے وزِیراں تائیں ،بخشے جوڑے گھوڑے
دے ہتھیار بھلیرے ٹورے، نالے کلغی توڑے

طرف مِصر دے ہوئے روانے ،جاں پِھر نیڑے آئے
دے خُوشخبر وزِیرے قاصد، عاصم طرف وگائے

عاصم شاہ سُلطان اُچیرے، تنبُو باہر لوائے
شادی دے اسباب تمامی، اوتھے آن سُہائے

تنبُو خیمے جڑت جڑاؤ، موتی تے زرکاری
سُورج نال رلاون رسماں، لگّے پُھل کِناری

پلےّ سیون سبھ زردوزِی ،تِلےّ جائی دھاگے
سیج وِچھّی وِچ عاصم شاہ دِی ،کوہیں جِھلِمل لاگے

آء دربار شہانہ لگّا ،خلقت کٹّھی ہوئی
زمیں زمن وِچ آدم دِسدا، انت نہ آوے کوئی

دِیباتے زربفت حرِیروں، اطلس خیمے لائے
شالاں سُچیاں ہور غلیچے، فرش فروش وِچھائے

اگّے چھتّر سنہری لائے، چمک دسّن اسماناں
کِیتی چھاں جہانے اُتّے، اُچیاں سائباناں

بادشاہی زربفت وِچھائی ،پُھلّاں سیج وِچھائی
کُرسی ہور جڑاوُ سوہنی، ہر سر کردے پائی

چارے طاق محل سُہایا، انبر تے سرطاقاں
ہر طاقے وِچ سوہنے کھیڈن، اُلفت نال اِتفاقاں

سائباناں ہِیٹھ ہر جائے بیٹھی، خلقت چار چؤپھیرے
حُوراں ویکھ ہوون دِل گھائل، کنجریاں دے پھیرے

عاصم شاہ تک مجلس رسّی، جشن نو روز بنائے
خویش قبیلے محرم خاصے، میر وزیر سدائے

عجب عجائب چیز نعامت، کھانے بُہت منگائے
دُھکھّن عُود گئی بوء کوہیں، عطر عنبیر ڈوہلائے

کھانے کھا ہوئے آسُو دے ،مُشکوں خُوشی دِماغاں
پی شراب ہوون رنگ تازے ،جیؤنکر لاٹ چراغاں

شاہ بد خشاں دے دِی بیٹی، عاصم شاہ وِیاہی
آس لگّی مت بیٹا دیسِی ،کرسی کرم اِلٰہی

بِیگم نال کرِیندا خُوشیاں ،چین ہویا پِھر تازہ
مارے طاق فِکر دے کُھلّا ،خُوشیاں دا دروازہ

بِیگم نال سہیلی جیہڑی ، شاہ بد خشاں ٹورِی
صالح اِبنِ حمیدے ہِکدن، ڈِٹھّی سِی اوہ گوری

ویکھن سات اوہدا دِل وِکیا ،صالح ربّ دھِیاوے
بِیگم دِی سہیلی کیویں، ایہہ مینُوں ہتھ آوے

عاصم شاہ دے اوس وزِیرے، دِتّی عِشق ظہیری
صبر قرار آرام نہ رہیوس، رات دِیہاں دِلگیری

جیؤں پنجر وِچ پنکھی ہوندا، تِیوِیں وقت لنگھائی
بُھل گئیاں تدبیراں ہوشاں ،دانش عقل دانائی

ہوئی خبر امیراں تائیں، عِشقے دے اِقبالوں
عاصم شاہ نُوں واقف کیتا، صالح دے احوالوں

چا بخشی سُلطانے اُس نُوں، اوہ معشُوق پیاری
عقد کیتا خُوش وسّن لگّے، بھُلّی خفگی ساری

شاہ وزِیر دوہاں تے ہویا، کرم سچاواں ذاتی
بِیگم اتے سہیلی اُس دِی ،حمل ہویا ہِک راتی

نؤں مہینے نؤں دِیہاڑے ،نؤں ساعت تِھیں پِچّھے
دوہاں نُوں ربّ بیٹے دِتّے، آئے نی دِن بِھچھّے

شاہزادہ سِی لعل چمکدا، سُورج شکل پیارا
نگ موتی صالح دا بیٹا، چن جیہا چمکارا

دائی ویکھ ہوئی سؤدائی، ہر دے رُوپ اُتارے
چِہرے تے چمکارے مارن، اِقبالاں دے تارے

سُورج ویکھ شہزادے صُورت ،چُھپ بدلے دِن کٹدا
ویکھ وزِیرے دے فرزندے، چؤدھویں دا چن گھٹدا

کہاں بدخشاں دوہاں ،آہی جمّےلعل بد خشاں
حُوراں نُوں حیرانی آئی، وِیکھ ایہناں دیاں نقشاں

موتی ویکھ سمندر اندر، بے آبی وِچ مردے
مانک ہیرے ہار صفائیوں ،سر دھڑ صدقے کر دے

شاہ وزِیر دوہاں دے باغیں، عجب شگُوفے جمّے
صِفتاں وِچ نہ رہو مُحمّد، اگّے قِصّے لمّے

شاہ وزِیر کیتے شُکرانے، زر دِتّی فُقراواں
کئی مُعاش جگیراں دِتیاں ،رملی تے عُلماواں

سدا برت ہر رستے اُتّے، لائیاں ہور سبیلاں
دے سروپا نوازش کیتی، آدی دیاں اصیلاں !

انھّے لُوہلے لوڑ شہر دے ،دِتّے گھوڑے جوڑے
کوٹھی اُتّے رستاں لائیاں ،آیاں کوئی نہ موڑے

زر دِتّی کنگالاں تائیں، دُرویشاں نُوں لنگر
کوئی کنگال نہ رہیا شہریں، لے لے ہوئے تونگر

شادی دے شدیانے وجّے، پہراں لگیاں چوٹاں
مُلکاں اندر شلکاں ہوئیاں، ہر تھانے وِچ کوٹاں

شہزادے اُمراء ہزاراں ،مِیر وزِیر تمامی
سرکردے سبھ جنگی مُلکی، راجے رائے اِنعامی

مہر مقدم تے پٹواری، دفتریاں دِیواناں
قدر بقدرِی سبھ نے آندا، شُکرانہ نذرانہ

شاہ یمن دے تُحفہ کرکے ،آندی سیف بھلیری
جو جمشید آہا لک بنہدا ،عید خُوشی دے ویری

اوہ میراث یمن دے شاہے، پیو دادے دِی آہی
جمدیاں لے لئی شہزادے ،واہ اِقبال ایہہ شاہی

عاصم شاہ ایہہ سیف لبھن دا، جاتا شگن بھلیرا
ہے فرزند اِقبالاں والا، ہویا شاد ودھیرا

سیف ملُوک اِس گلّوں دھریا، شاہزادے دا نانواں
ہن وزِیر اوہدے دِی یارو ،تھوڑی گل سُنانواں

سید علی ہمدانی مینُوں، ایہہ روایت دسّے
شاہ وزِیر دوہاں دے جُھگّے، ہِکس دِہاڑے وسّے

ہکِسے رات نِمے تے جمّے، حِکمت نال اِلٰہی
بُرج سِتارہ رات ہِکّو سی، کُجھ تفاوت ناہی

صالح نے اِس گلّوں رکھیا، صاعد نام پُتّر دا
وِچ حِساب حمل دے ایہو، پُورا سِی اُتردا

شاہ وزِیر دوہاں گھر شادِی ،مِلی مُبارکبادی
لے لے جاون دان ہزاراں، جو کوئی منگت آدی

کنجر اتے کلاؤنت مِیراثی، شرنائی رس دھارِی
بازِی گر ہزار طرح دے ،بھگتی نٹ مدارِی

چھُری مار تے خُسرے پیرن، ناڑے چڑھن دھِگانے
آپو اپنے کارج کر کے، لُٹّن بُہت خزانے

طُرماں تے قرنائیں والے، مارن ڈھول بِھرائی
کیہڑے کیہڑے گِنے مُحمّد، کٹّھی ہوئی لوکائی

سیف ملُوک تے صاعد کارن ،شہروں باہر کِنارے
پکّا باغ سُہایا بُہتا، لائے وِچ فوارے

چِیکن کُھوہ سُراں کر بولن، وانگن چھتری راگے
پر ہِک دِیپک گان نہ ڈردے ،شالا اگ نہ لاگے

شؤقوں طؤق پیا گل قُمری، کُوکُو کُوکے بولے
کوئل تان لئی ہو اُچّی، کر دے ناچ ممولے

بُلبُل طوطے سوہلے گاون، حال پئے حیواناں
کھُوہ دا کتّا چُٹکی مارے، بیل پِھرے دِیوانہ

ٹِنڈاں ہنجُو بھربھر ڈوھلن، جان اندر کر خالی
سدا نہیں اِس رؤنق رہنا، سدا نہیں خُوشحالی

بنھ قطار چنار سُفیدے ،سرو آزاد کھلوتے
سِدھّے صاف برابر دِسّن، تار پریت پروتے

ہر ہر پاسے نہراں وگّن ،چؤک عِراق اُچیرے
شِیش محل چؤبارے گوشے، بھلے بھلیرے ڈیرے

شاہ کہیا ایہہ موتی سُچّے، عاماں نہیں دسالو
صاعد تے شہزادے تائیں، باغ اندر کھڑ پالو

آمد سُن شزادِے والی، باغیں رؤنق ہوئی
خِدمت گار گئے اُٹھ اگّے، لوڑِی دا جو کوئی

جھاڑُو دے چھنکا کرائے ،گرد کندھاں توں دھوئی
پُر کر مَشکاں ڈوہلن مُشکاں، دُھم گھتّی خُوشبوئی

سیف ملُوک دے آون والا، سُنیا باغ آوازہ
سُکّے رُکھ ہوئے پھِر نیِلے، گُل پُھل کِھڑیا تازہ

پَت ہرے پُھل چٹےّ ،چنبا ہس ہس دھرتی لیٹے
پِچھلا داغ غماں دا لالہ، دے دے ورق لپیٹے

گلواسی آواسی مارے ،سُرخ دہان کھلاری
آیا وقت نشے دا نیڑے، ہوئی تُم خُماری

ست برگے پھُل پیلے کڈھّے،مل مل رکھّے پاساں
عجب بسنت بنا کھلوتا، کُنت آیا تاں لاساں

ہسدی دندِیں شُکر گُزارے، نازک سنہگ داؤدِی
نرگس سُن مستانہ ہوئیا، آمد دِی خُوشنُودِی

گلما پاڑ شاہی دا دعویٰ ، دِتّا چھوڑ گُلاباں
سِرنِیواں کر خِدمت اندر، بیٹھے وانگ نوّاباں

گُلخیرے پْھل کرن دُعائیں، خیرِیں آ سلطانا
لہرئیے لے رِیحان کھلوتے، زِیور پہن شہانا

سبزے فرش وِچھایا سوہنا، صاف زمُرّد نالوں
دُور کِھلارے چھتر چھؤہارے، نسریں تانے سالوں

اِنہاں گلّاں وِچ اجّے مُحمّد، طبع نہ تیرِی مِٹّے
قِصّہ سِرے پُچاسیں کِیویں ،جے بہہ رہیوں گِٹّے

دِسدا سفر شہزادے والا، اگّے بُہتا سارا
زور طبیعت نُوں ربّ دِتّا ،کر دِی ہور پسارا

دائیاں لے شہزادِے آئیاں ، باغ اندر کر ڈیرے
نال پیاراں پالن دوہاں ، ہوئے آن وڈیرے

جاں پھر چونہہ برساں دے ہوئے، وانگ پھُلاندے پھُلّے
آئی راس زُبان گلاّں تے ، دسیا سُخن نہ بھُلّے

چار مہینے چار دِہاڑے ،چارے سال تے ساعت
گُزر رہے تاں سد بہائے، اہل نجُوم جماعت

لگّے کرن حِساب نجُومی، جوڑ سِتارے راساں
خفگی دِی گل دس نہ سکن، پھاتھے وِچ وسواساں

ہر ہر پاسوں بخت سوّلے ،دؤلت عِلم اِقبالوں
ہِک گردش وِچ مُشکل دِسدے ،عِشقوں سفر و بالوں

آخر شاہ کہیا چُپ کیسی، تُساں وس نہ کوئی
جے کُجھ روز اوّل دِی لِکھّی ،اوڑک ہونی سوئی

دس دیو شاہزادے والی، حال حقِیقت ساری
کردے عرض نجُومی قِبلہ، بخشیں جان ہماری

طالع وقت ڈِٹّھے تاں سانُوں، ایہہ کُجھ نظری آیا
سیف ملُوک شہزادے ہوسی، تُدھ تِھیں شان سوایا

شؤکت ہیبت زور شُجاعت ،حِلم حیاء حلِیمی
عِلم سخاوت عقل تواضع، ہوسی خُوء کریمی

سُورج ہار ہمیشہ کرسی نِت، دِینہاں زر بخشی
چن وانگن کئی راتیں چاندی ،اینویں ہر ہر بخشی

پر ہِک اِس تے پہلی عُمرے ،گردش دِئے سِتارا
چِٹک عِشق دِی نال اِس دیسوں ،سفر کریسی بھارا

جنگل تے کوہ قاف سمندر، پِھر سی کئیں جائیں
کتِنے سال ہِکلّا تکسی، راکش دیو بلائیں

مارن تے کئی دُشمن ڈُھکسن ،مؤلیٰ ایس بچاسی
بُہتے سخت قضیئے دس کے، اللہ آس پُچاسی

عاصم شاہ ایہہ گلّاں سُن کے، آن پیا وِچ فِکرے
ہوغمناک تحمّل کر دا دھن، شاہاں دِے جِگرے

جے سو سخت مصیبت اگُے، درداں والی دِسّے
سِر ورتی بِن ہر گِز یارو، قدر نہ آوے کِسّے

ہر کوئی جانے سؤڑی سامی، اگّے قبر ہنھیرا
ہِک ہِکلّے وِچ اُجاڑے ،دائم ہوسی ڈیرا

جان کُندن دِی تلخی ڈاہڈھی، سُن گلّاں تن کنبے
پک کتابیں خبراں اگّے، دوزخ بھاء النبے

اِس سُننے تِھیں کد اسانُوں، خؤف پیا دِل جھڑیا
جاں اوہ گھڑی سِرے تے آئی، پتہ لگّے گا اڑیا

عاصم نُوں تد معلم ہوسی، جاں فرزند وِچُھنّا
کے ہویا اج کرے تحمّل ،سُن کے خبر نہ رُنّا

کہندا لِکھّے لِیکھ ازل دے ،مُول نہ جاندے میٹے
دِتّا اُس دا سِر تے جھلساں ،جے ربّ کھڑسی بیٹے

کرنا صبر اسانُوں چنگا، جے اوہ دئے بلائیں
راضی ہو کے جھلّاں چارہ، ناہیں نال قضائیں

شاہ بیٹھا کر صبر تحمّل ،دِل توں فِکر گوائے
سد مُعلّم فاضل عالم، لڑکے پڑھن بہائے

شاہزادِے نُوں دے دِلاسا ،ہتھ سِرے تے پھیرے
کِہندا بیٹا عِلم پڑھیں تاں، واہ نصیبے تیرے

پڑھنا عِلم ضرُور بندے نُوں، کِیتا فرض اِلٰہی
کردا عِلم دِلے نُوں رؤشن، ہوندی دُور سیاہی

جیؤں سُورج وِچ نُورتِویں ہے، عِلم رُوحے وِچ جانے
نُورے باجھوں سُورج پتّھر، آدم جِنس حیوانے

عِلمے کارن دُنیا اُتّے، آون ہے اِنساناں
سمجھے عِلم وجُود اپنے نُوں ،نئیں تاں وانگ حیواناں

سیف ملُوک پیو نُوں کِہندا، نیوں کے ہو سلامی
جو فرماؤ سر پر بندہ، منساں حُکم تمامی

جیہڑا کم تُساں فرمایا، عین صواب اسانُوں
شاہ وزِیر نجُومی سد کے، پُچھیا ہر یکساں نُوں

ساعت نیک ہوئی جد حاصل، لڑکے پڑھن بہائے
اوہ اُستاد لیاندا جہڑا، ہر ہِک عِلم پڑھائے

کاتب زرّیں رقم اُس اگّے، جا شیرینی دھردے
لے صلاح پکاون بیٹھے، ہو شاگِرد ہُنر دے

افلاطُون ارسطُو سُلماں ، سارے کرن تیاری
پُچھیئے اُس اُستادِے کولوں ،جو گل مُشکل بھاری

سُحبانے نُوں نال زُبانے، دسّے کھول بیاناں
اوہ شاگرد اکابر دوئے، اوہ اُستاد یگانہ

سیف ملُوک اندر ربّ پایا، بہُتا اثر دانائی
تیز طبیعت ہوش ودِیعت، فہم عقل چِترائی

صاعد بِھی سِی ودھ علّامہ ،فہم عقل اِدراکوں
واہ خالق جِس پیدا کِیتے ،بھلے بھلیرے خاکوں

دس برس وِچ ہر ہر عِلموں، دوئے حافِظ ہوئے
شاہزادہ جاں کرے کلاماں ،موتی لعل پروئے

جو خط دُنیا اُتّے لِکھدے، سیف ملُوک پکائے
خُوشخط اُس دا وِیکھ فرشتہ، حیرانی وِچ جائے

عربی عجمی عبری کُوفی، خُوشخط فارسیاں دا
بید، اچھرے ،گور مکھی، ہندی، حرف شناسیاں دا

ڈوگری اکھر خط فرنگی، انگریزی ہور دُوجّے
اردُو خط بنگالی، دکھنی، سارے لِکھّے بُجھّے

سُریانی، اِیرانی، تُرکی، یُونانی، اِعراقی
سِکھّے خط زُباناں سبّھو، کُجھ نہ رکھّے باقی

ویکھ عِلم سُلیمان نبی دے ،پائی بھاکھیا غؤلی
دیواں ،پریاں والی ساری، جانوراں دِی بولی

اوسط مُلک سمُندر ٹاپُو، سراندیپ شہر دِی
سیف ملُوک سُلیماں وانگن، سمجھے گل ہر ہر دِی

اِس حدّے اوہ عالم ہویا، قاضِی سبھ مُلکاں دے
جے مسئلے دِی مُشکل پؤندی، اُس تِھیں پُچھّن جاندے

سبھ دقیقے کھول دسالے، کرے بیان چنگیرا
عالم فاضل سُن سُن آکھن، دھن اوہ خالق تیرا

مِثل داؤد نبی دے آہا، شاہزادِے آوازہ
جدوں کلام کرے سُن ہوندا، شؤق اِلٰہی تازہ

جے سؤ ہوون سُننے والے، عالم فاضل دانے
نال آواز اوہدی دِی لذّت ،ہوندے مست دِیوانے

حُسن رسیلا خوء حلِیمی، سادہ مکھ صفائی
سوہنے ویکھ ہوون شرمندے ،جھال نہ جھلدا کائی

رؤشن شمع نُورانی چِہرہ، بُجھّےلاٹ اسمانی
وانگ پتنگاں سڑن چؤپھیرے ،عاشِق مرد زنانی

جے اوہ نظر کرے ول انبر، چمک نہ جھلّن تارِے
تارے جِس ول مِہریں آوے ،کر دا پار اُتارِے

نِیواں تکّے دھرتی لگن ،بِجلی دے چمکارے
ایسے رُوپ انُوپ کرم دے ،صِفت کرِیندے وارِے

تھوڑی تھوڑی صِفت مُحمّد، لِکھدا چل ہر جائی
نرمی پھڑ مت حُسنوں گرمی، کاغذ قلم جلائی

جے لکھ صِفت ثناء سُنائیں ،ِلکھ ِلکھ ورق بتیرے
لکھّوں ہِک نہ مُکدی مُولے، قِصّہ ٹور اگیرے

چؤدھاں برساں دے جد ہوئے، صاعد تے شہزادہ
سبھنیں صِفتیں اکّو جیہے، پر کُجھ شاہ زیادہ

کرنا ربّ دا اِینویں ہویا ،کھاندا پھیر زمانہ
عاصم شاہ خُوشی وِچ بیٹھا، کر دا جشن شہانہ

میر وزِیر بُلا پیارِے ،مجلس خُوب سُہائی
سُچے فرش فروش وِچھائے ،عِطراں بُوء مچائی

لیاؤ سُرخ شراب پُرانا، ہویا حُکم کُلالاں
پی کے مدھ ہوئے متوارے ،چمکن وانگ مشالاں

ہر جائے کافُوری شمعاں ،عجب سنواں بنایا
سوہنی صُورت زیور والے ،دسّے رُوپ سوایا

لے لے تان کلوّنت اُتارن، زُہرہ نُوں اسمانوں
تار طنبُور گھُوکار مچایا، کرے بیان حقانوں

دائریاں سِر پیر رلائے، بیٹھے حلقہ کر کے
کردے یاد پیارے تائیں، ذِکر سِینے وِچ کر کے

کئی قانُون سُراں دے کڈھّن ،قانُوں اُتّےسرندے
ہوون ناچ کھُماچ وجاون، واچ خیال حُسن دے

سُن سُن راگ ہوون مستانے، مارن چُٹکی تاڑی
چُٹکی تاڑی دا آوازہ ،زہرہ انبر تاڑی

سُندر بانکے نفر غُلاماں، بھر بھر دین پیالے
محبُوباں دے حُسن عجائب ،کھڑدے ہوش سمبھالے

عاصم شاہ خُوشی کر بیٹھا ،کھِڑدا وانگ گُلاباں
بیٹے طرف پُچائے تُحفے، بہُتے ہتھ نواباں

ہر ہر قِسم ہزار طرح دِی، بھلیوں بھلیاں وستوں
گِنتر ہوندی کد مُحمّد، قِصّہ اگّوں دس تُوں

شاہزادہ جاں تکڑا ہویا، آیا زُور ہنگاواں!
کہیا شاہ سپاہ گری دا ،اُس نُوں کسب سِکھانواں

مُلکاں شہراں فؤجاں اندر ،جو سن رُستم ثانی
لاون کانی تِیر اسمانی، دسّن ہُنر کمانی

نیزہ مار اُتار لیاون ،چؤکیدار انبر دے
سیفاں نال کریندے ٹوٹے ،سیمُر غاں دے پرَدے

برچھی تپک تے سیف طمانچے، خنجر چھُرا کٹارِی
نِیزہ بازِی تِیر اندازِی ،ختم کِیتی اُس سارِی

سیف ملُوک شہزادہ صاعد، طاق ہوئے ہر کسبوں
شاہزادہ شاہانے کمّوں ،ایہہ وزِیرِی وسبوں

ہو اسوار پیاد قواعِد ،کردا ہر ہتھیاروں
رُستم بہمن اسفندیاروں ،دھنّی ہویا تلواروں

تھوڑی مُدّت وِچ شہزادہ، ہویاسِکندر ثانی
عِلموں عقلوں زوروں شکلوں ،جو اؤصاف اِنسانی

نونہال حُسن دے باغوں ،بِے نظِیر شہزادہ
گُلبدن تے بدر مُنیروں، چہرے رُوپ زِیادہ

نواں جوان تے آن حُسن دِی، آن ہویا قد اُوچّا
جِس پاسے اوہ سرو لٹکدا، سوہے گلی تے کُوچہ

سیف ملُوک شہزادے ہِکدِن ،نال قضاء خُدائی
خُوشئیں خُوشئیں ڈیرے اپنے، مجلس خُوب سُہائی

جیؤنکر رسم شہاں دِی ہوندی، پہلا جشن بنایا
باپ اپنے دِی کر مہمانی، اوہ بھی کول سدایا

خُوب طرح دِی دعوت دِتّی، میر وزِیر امراواں
قدر بقدرِی خِلعت بخشی، کے کُجھ آکھ سُناواں

باپ اگّے نذرانے رکھّے ،بِیٹا ہویا سلامی
راجے رائے مُبارک دیندے، خُوشیاں مُلک تمامی

لکھ لکھ لوک پڑھن شُکرانے، فؤجاں تے مُلکیا
سجناں دے ول شادِی ہوئی، دُشمن ہیبت پئی آ

مِیر وزِیر گُزارن نذراں ،کِھڑیا پھُل بہاراں
پائی آب گُلاب شاہے دے ،ہویا چین ہزاراں

عاصم تک بیٹے دِیاں نذراں، نظراں تِھیں بھؤ کھاندا
سَو سَو وار ونڈے سِر صدقے، جے ربّ خُوشی پُچاندا

پی شراب ہویا خُوش وقتِی، کم تکّو تقدِیرِی
دِلگیرِی وِچ شادِی آوے ،شادِی تِھیں دِلگِیرِی

ساقی بخش شراب پیالا، توڑ طبع دِی سُستی
آیا حال مُحال عِشق دا، دِسّے نال درُستی

مُکھ دسال پیال پیالا، ہوواں مست خمُاروں
شاہزادے دِے وانگ مُحمّد ،صُورت دے جھلکاروں