ਗ਼ਮ ਬਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ
-
ਗ਼ਮ ਇਹ ਜਿਹਾ ਇਕ ਦਾ ਬੂਟਾ ਏ
ਆਪੇ ਉਗਦਾ ਏ ਆਪੇ ਫੁੱਲ ਦਾ ਏ -
ਗ਼ਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਅਪਣਾ ਅਪਣਾ ਚੁੱਕੋ ਤੇ
ਜਿਹਦੇ ਹਿੱਸੇ ਜੋ ਆਂਦਾ ਏ ਸੂਹਾ ਜਾਓ -
ਕਿਸੇ ਮੈਨੂੰ ਇੱਜ਼ਤ ਦੀ ਨਜ਼ਰੇ ਨਾ ਡਿੱਠਾ
ਮੈਂ ਗ਼ੈਰਾਂ ਦੇ ਗ਼ਮ ਦਿਲ ਨੂੰ ਲਾਕੇ ਤੇ ਦੇਖੇ -
ਸਾਡੇ ਦਿਲ ਦਾ ਰੋਗ ਅਵੱਲਾ, ਇਹਦੀ ਪੇੜ ਨਿਰਾਲੀ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਾੜ ਮੁਕਾਇਆ ਦਲ ਨੂੰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗ਼ਮ ਖਾਈਏ -
ओह जी भर के हिस्से, खेडे
मैं जी भर के रो नहीं सकदा -
ਕਿੰਨੇ ਅੱਥਰੂ ਕਿੰਨੇ ਦੁੱਖ ਨੇਂ, ਸੁੱਕਾ ਬਾਲਣ , ਸਣੇ ਦੁੱਖ ਨੇਂ
ਇੰਨੇ ਵਾਲ਼ ਨਈਂ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡੇ, ਜਿੰਨੀਆਂ ਪੀੜਾਂ ਜਿੰਨੇ ਦੁੱਖ ਨੇਂ -
ਦੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪ ਰਛਾਵੀਂ ਨੇਂ ਯਾ ਦ੍ਧੱੁਪਾਂ ਰੰਗ ਵਟਾਏ ਨੇਂ
ਸਾਰੇ ਪੈਂਡੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਜੀਅ ਨੇਂ ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਸਰਾਬਾਂ ਦੇ -
ਦੁੱਖ ਰਾਹੀਲ ਕਿਸੇ ਦਾ ਕੋਈ ਵੰਡਦਾ ਨਾ
ਦਿਲ ਕਿਉਂ ਪੱਥਰ ਹੋ ਗਏ ਨੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੇ? -
ओहनां दे नीड़े कोई ना ग़म
अपना गम जहनां नों सोहने ला गए -
ਫ਼ਿਕਰ ਜਵਾਨੀ ਨੂੰ ਖਾ ਜਾਵੇ, ਹੱਡੀਆਂ ਮਾਸੀਆਂ ਸਿੱਕਾਵੇ
ਪਹਿਲੀ ਬੂੰਦ ਵਿਚ ਫਟ ਜਾਂਦੇ ਨੇ, ਚਮਕਣ ਵਾਲੇ ਰੰਗ -
ਦੁੱਧ ਦਹੀਂ ਤੇ ਹਰ ਕੋਈ ਰੜਕੇ, ਆਸ਼ਿਕ ਭਾਹ ਰੁੜ ਕਿੰਦੇ ਹੋ
ਤਿੰਨ ਚਟੂਰਾ, ਮਨ ਮਧਾਣੀ, ਆਹੀਂ ਨਾਲ਼ ਹਲੀਨਦੇ ਹੋ -
साह लेना वी मुश्किल होया, रुबा ईहा की इज कल होया
टुरदी टुरदी खबदी जावां, रस्ता सारा दलदल होया -
ਆਖਿਆ ਸੀ ਨਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਓਨੇ ਸੱਜਣਾ ਦੇ ਸੱਜਣਾ ਪੇ
ਨੁੱਕਰੇ ਲੱਗ ਕੇ ਅੰਦਰੋ ਅੰਦਰੀ ਰੋ ਹਨ ਬੈਠਾ ਆਪੇ -
ਜਿਸ ਨਾਲੋਂ ਮੈਨੂੰ ਚੀਰ ਕੇ ਵੰਝਲੀ ਬਣਾ ਲਿਆ
ਵੰਝਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮੈਂ ਇਸ ਜੰਗਲ਼ ਦੀ ਚੈੱਕ ਹਾਂ -
ਚੱਲ ਮੁੜ ਚੱਲੀਏ ਏਸ ਸਫ਼ਰ ਤੋਂ ਕੀ ਲੈਣਾ
ਵੀਰਾਨੇ ਅੱਗੇ ਵੀਰਾਨਾ ਛੱਡ ਪੂਰੇ -
ਬਲਦਾ ਬਿਰਖ ਹਾਂ, ਖ਼ਤਮ ਹਾਂ, ਬੱਸ ਸ਼ਾਮ ਤੀਕ ਹਾਂ
ਫਿਰ ਵੀ ਕਿਸੇ ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਕਰਦਾ ਉਡੀਕ ਹਾਂ -
ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਹੁਣ ਸੁਣੀਂਗਾ, ਕੋਈ ਉਗਦਾ ਬੀਜ ਸ਼ਾਇਦ
ਜੰਗਲ਼ ਤਾਂ ਹੁਣ ਹਵਾ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਵਿਚ ਰਲ਼ ਗਿਆ ਹੈ
-
ਕਿਸੇ ਮੈਨੂੰ ਇੱਜ਼ਤ ਦੀ ਨਜ਼ਰੇ ਨਾ ਡਿੱਠਾ
ਮੈਂ ਗ਼ੈਰਾਂ ਦੇ ਗ਼ਮ ਦਿਲ ਨੂੰ ਲਾਕੇ ਤੇ ਦੇਖੇ -
ਮੈਂ ਘਰ ਦੀ ਅੱਗ ਲੁਕਾਉਂਦਾ ਸਾਂ
ਧੂਆਂ ਰੌਸ਼ਨ ਦਾਨੂੰ ਨਿਕਲ ਗਿਆ -
ਆਸਿਫ਼ ਮਾਂ ਦੇ ਦਮ ਨਾ ਮੰਮ
ਹਰ ਦੁੱਖ ਸਿਰ ਤੋ ਟਲਦਾ ਏ -
ਸਾਡੇ ਗੱਲ ਵਿਚ ਗ਼ਮ ਦੀ ਮਾਲ਼ਾ
ਇਸ ਦੇ ਹਾਰ ਗੁਲਾਬਾਂ ਦੇ ਨੇਂ -
ਲਹੂ ਹੁੰਦਾ ਏ ਫ਼ਨਕਾਰਾਂ ਦਾ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਹਕਾਰਾਂ ਵਿਚ -
ਮੇਰੇ ਚਾਰ ਚੁਫ਼ੇਰੇ ਸ਼ੂਕੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਦਰਿਆ
ਮੇਰੇ ਵਰਗਾ ਹੋ ਜਾਵੇਂਗਾ ਮੇਰੇ ਕੋਲ਼ ਨਾਂ ਆ -
ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜੰਮਣ ਭੋਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਕਿਹੜਾ ਸੁੱਖ ਪਾਇਆ,
ਵਿਚ ਸਿਹਰਾ ਦੇ ਡਾਰੋਂ ਵਿਛੜੀ ਕੂੰਜ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁਰਲਾਵਾਂ -
ਭੁੱਲ ਗਈ ਹਾਰ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਮੈਂ ਸਾਰੇ
ਗ਼ਮ ਦਾ ਐਸਾ ਗਹਿਣਾ ਪਿਆ -
ਚੁੰਮ ਨਾ ਸਕਿਆ ਲਬ ਅਸਗ਼ਰ(ਅਲੈ.) ਦੇ
ਕੰਨਾਂ ਪਿਆਸਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਪਾਣੀ -
ਨਾੜਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲਹੂ ਸਕਦਾ ਏ ਅੱਖ ਚੋਂ ਕਰਦੀ ਰੀਤ
ਨਿੰਦਰ ਪਿੱਛੇ ਰੋ ਲੈਂਦੇ ਨੇਂ ਖ਼ਾਬ ਉਡੀਕਾਂ ਨਾਲ਼ -
ਸ਼ਾਲਾ ਕੋਈ ਦੁੱਖ ਨਾ ਵੇਖੇ ਨਿੰਦਰ ਦੇ
ਸ਼ਾਲਾ ਕੋਈ ਰੋਗ ਨਾ ਪਾਲੇ ਅੱਖੀਆਂ ਦੇ -
ਕਿੰਨਾ ਸਬਰ ਵਿਖਾਇਆ ਹੋਸੇਂ ਕੁਰਬਲ ਅੰਦਰ ਤੁਸੀਆਂ
ਕਿੰਨੇ ਹੰਝੂ ਕੇਰੇ ਹੋਸਨ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸੂਰਜ -
ਹਾਸਾ ਤੇ ਮੈਂ ਪਿੱਛੇ ਸਿੱਖਿਆ ਜੀਵਨ ਤੋਂ
ਪਰ ਰੌਣਾ ਤੇ ਅਜ਼ਲੋਂ ਮੇਰੇ ਹਾਣ ਦਾ ਏ -
ਨਾ ਕਰੋ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਇਲਾਜ
ਰੌਣ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਹੈ ਅੱਜ ਬੇ ਈਮਾਨ ਦੀ -
ਮੈਂ ਗ਼ਮ ਆਪਣੇ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਡਰ ਦੀਆਂ ਉਹਨੂੰ ਸੁਣਾਇਆ ਨਾ
ਜੇ ਉਹ ਕਾਰੇ ਕਜ਼ਾ ਗ਼ਮਨਾਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਕੀ ਹੁੰਦਾ -
ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਝਾ ਕੈਂ ਹਰ ਗ਼ਮੀ ਨੂੰ
ਦੁੱਲਾ ਵੱਟਾ ਨਾ ਲਾਏ ਆਸ਼ਕੀ ਨੂੰ -
ਗ਼ਮਾਂ ਨਾਲ਼ ਮਿਲ ਗਈ ਏ ਤਬਾ ਮੇਰੀ, ਜੇ ਗ਼ਮਗ਼ੀਂ ਰਹਿਣਾਂ ਤੇ ਮਸਰੂਰ ਰਹਿਣਾਂ
ਜਿੰਨਾਂ ਗ਼ਮਾਂ ਦੇ ਹੋ ਨਜ਼ਦੀਕ ਜਾਨਾਂ, ਮੈਂ ਇਤਨਾਂ ਗ਼ਮਾਂ ਥੀਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾਂ -
ਰੋਂਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅਜੇ ਨਾ ਸਕੀਆਂ
ਗ਼ਮ ਦੇ ਬਦਲ ਸਿਰ ਤੇ ਛਾ ਗਏ -
ਲੈ ਕੇ ਦਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਦੌਲਤ ਗ਼ਮ ਦੀ
ਝੋਂਕੇ ਦੇ ਵਿਚ ਮਿਲ ਗਿਆ ਸਾਨੂੰ ਸੌਦਾ ਖ਼ੂਬ ਸੋਲਾ -
ਗ਼ਮ ਦੇ ਝੱਖੜ ਝੁੱਲਦੇ ਨੇ ਤੇ ਝੱਲਣ ਦੇ
ਸੱਧਰਾਂ ਦਾ ਮੀਨਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਛੱਡਾਂਗਾ